یوگا، راز افزایش یادگیری و قدرت حافظه

در دنیای پرتلاطم امروز که استرس و فشارهای روزمره به سختی قابل اجتناب هستند، بسیاری از ما به دنبال روش‌هایی برای حفظ تعادل و سلامتی خود هستیم. یوگا، که اغلب به عنوان یک فعالیت جسمانی شناخته شده است، در واقع مزایای بسیار گسترده‌تری دارد. این تمرینات باستانی نه تنها برای تناسب اندام مفید هستند، بلکه تأثیرات عمیقی بر سلامت روان و عملکرد شناختی نیز دارند. در این مقاله، به بررسی چگونگی بهره‌مندی مغز از تمرینات یوگا و تأثیر آن‌ها بر نوروپلاستیسیته (قابلیت مغز برای تغییر و تطبیق با تجربیات جدید) پرداخته‌ایم. همچنین، نگاهی به تجربیات شخصیت‌های شناخته‌شده و تحقیقات علمی معتبر خواهیم داشت که نشان می‌دهد چگونه یوگا می‌تواند به بهبود تمرکز، کاهش علائم بیماری‌هایی نظیر ADHD و حتی پیشگیری از زوال عقل کمک کند. از این رو، این مقاله به عنوان راهنمایی برای فهم بهتر اینکه چگونه یوگا می‌تواند به عنوان بخشی از برنامه روزمره برای حفظ و بهبود سلامتی مورد استفاده قرار گیرد، طراحی شده است.

---

یوگا؛ کلید حفظ تناسب و جوان‌سازی ذهن

تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که یوگا نه تنها به تقویت جسم کمک می‌کند، بلکه می‌تواند در پیشگیری از کاهش توانایی‌های ذهنی و دمانس (زوال عقل) مؤثر باشد. دیوید بکهام، فوتبالیست نامدار، به صورت مکرر از فواید یوگا در حرفه‌اش سخن گفته است. او تأکید کرده که یوگا به او کمک کرده تا نه تنها تناسب اندام خود را حفظ کند، بلکه انعطاف‌پذیری‌اش را افزایش دهد و از جراحات سریع‌تر بهبود یابد. همچنین، یوگا به بکهام امکان داده است که عملکرد خود را در زمین فوتبال بهبود بخشد و دوران حرفه‌ای خود را طولانی‌تر کند.

---

تقویت‌کننده مغز و محافظت از آن در برابر زوال عقل با یوگا

یوگا تنها به تناسب اندام و زیبایی اختصاص ندارد؛ پژوهش‌های جدید نشان داده‌اند که یوگا می‌تواند به عنوان یک روش مؤثر برای پیشگیری از زوال عقل و افت توانایی‌های شناختی عمل کند. در این تحقیقات، تأکید بر تأثیر تغییرات کوچک و دقیق در حرکات است که توسط افراد انجام می‌شود تا تعادل، هماهنگی و سلامت روانی خود را حفظ کنند. این تغییرات ظریف، که مسیرهای عصبی مختلفی در مغز را فعال می‌کنند، به افزایش انعطاف‌پذیری مغز کمک می‌کنند.

به عنوان مثال، افرادی که یوگا انجام می‌دهند، باید با دقت حرکات جزئی را در بازوها، ستون فقرات و شانه‌ها انجام دهند تا در حین اجرای حرکات ساده مانند پوزیشن درخت، تعادل خود را حفظ کنند. این تنظیمات دقیق به فعال‌سازی شبکه پروپریوسپتیو مغز کمک می‌کند، که وظیفه آن آگاهی از موقعیت بدن در فضا و هماهنگی حرکات است.

در تاریخ 29 آوریل 2024، نشریه سلامت هاروارد اعلام کرد که همانطور که ورزش‌های قدرتی عضلات را قوی و بزرگ‌تر می‌کنند، یوگا نیز با توسعه ارتباطات جدید بین سلول‌های مغز و ایجاد تغییرات در ساختار و عملکرد مغز، به بهبود مهارت‌های شناختی مانند یادگیری و حافظه کمک می‌کند. براساس یک مطالعه انجام شده توسط بنیاد تحقیقات و پیشگیری از آلزایمر، تمرین منظم یوگا عملکرد شناختی شرکت‌کنندگان را به طور قابل توجهی بهبود می‌بخشد و اتصال بین نواحی مختلف مغز را افزایش می‌دهد که برای حفظ عملکرد شناختی و تأخیر در شروع زوال عقل ضروری است.

 

درمورد یوگا بیشتر بدانید

 

---

تأثیر یوگا بر بهبود حافظه و حجم هیپوکامپ

«هیپوکامپ» یک ناحیه کوچک در مغز است که در داخل لوب‌های گیجگاهی قرار دارد و نقش حیاتی در پردازش حافظه‌های کوتاه‌مدت و تبدیل آن‌ها به حافظه‌های بلندمدت ایفا می‌کند. همچنین، هیپوکامپ در یادگیری و قابلیت ناوبری فضایی (توانایی تشخیص مکان و مسیریابی در محیط) مهم است. این بخش از مغز به شکل واژه‌ی یونانی برای هیولای دریایی (هیپوکامپوس) است، که به خاطر شکل ظاهری‌اش این نام‌گذاری شده است. در ارتباط با بیماری‌هایی مثل آلزایمر، هیپوکامپ نقش مهمی دارد چرا که یکی از اولین نواحی مغز است که دچار تخریب می‌شود، که می‌تواند منجر به از دست دادن حافظه و سایر مشکلات شناختی شود.

هیپوکامپ به طور خاص از تمرینات دقیق و کوچک یوگا سود می‌برد. بر اساس تحقیقات منتشر شده در ژورنال بیماری آلزایمر، افرادی که به طور منظم یوگا انجام می‌دهند در مقایسه با کسانی که یوگا نمی‌کنند، دارای حجم بیشتری از ماده خاکستری در هیپوکامپ خود هستند. این افزایش حجم مغزی، احتمالاً ناشی از تغییرات نوروپلاستیک است که در نتیجه تمرکز و تنظیمات مداوم و آگاهانه در یوگا به وجود می‌آید. این تغییرات به تقویت حافظه و توانایی‌های یادگیری کمک می‌کنند و نشان می‌دهند که چگونه فعالیت‌های بدنی و ذهنی مانند یوگا می‌توانند بر ساختار و کارکرد مغز تأثیر مثبت بگذارند.

---

یوگا؛ موثر در بهبود تمرکز و مدیریت ADHD

یوگا نه تنها به تقویت جسمانی و زیبایی شناسی کمک می‌کند، بلکه در بهبود عملکرد شناختی و سلامت مغزی نیز نقش مهمی ایفا می‌کند.

عملکرد شناختی به مجموعه‌ای از مهارت‌های ذهنی اشاره دارد که انسان را قادر می‌سازند تا اطلاعات را دریافت، پردازش، و استفاده کند. این مهارت‌ها شامل فرآیندهایی مانند یادگیری، حافظه، توجه، حل مسئله، تصمیم‌گیری و زبان هستند. به بیان ساده‌تر، عملکرد شناختی به قابلیت‌های ذهنی ما برای فکر کردن، یادگیری، و به خاطر سپردن اطلاعات اشاره دارد.

مطالعات نشان داده‌اند که یوگا می‌تواند به افراد مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD)  کمک کند تا تمرکز خود را بهبود ببخشند و بیش‌فعالی‌شان را کاهش دهند. تمرکز بر کنترل تنفس و ذهن‌آگاهی در تمرینات یوگا به افزایش دامنه توجه و تقویت آرامش کمک می‌کند، که این امور در مدیریت علائم ADHD حیاتی است. این تمرینات باید به صورت منظم و پیوسته انجام شوند تا تاثیر مثبت خود را نشان دهند.

با پیشرفت تحقیقات درباره تأثیرات عمیق یوگا بر عملکرد شناختی، اضافه کردن یوگا به برنامه‌های روزانه می‌تواند به یک استراتژی عمومی توصیه‌شده برای حفظ سلامت مغز و پیشگیری از افت شناختی تبدیل شود. تمرینات منظم یوگا می‌توانند از زوال عقل و تحلیل شناختی جلوگیری کنند و با افزایش اتصالات عصبی، عملکرد حافظه و یادگیری را بهبود ببخشند.

برای مثال، در موقعیتی که شما قصد دارید هزینه‌ی خرید چندین مورد از یک فروشگاه را محاسبه کنید، نیاز به استفاده از مهارت‌های شناختی مختلفی دارید:

• توجه: باید دقت کنید که قیمت هر کالا را به درستی بخوانید.
• حافظه: لازم است قیمت هر کالا را به خاطر بسپارید تا بتوانید محاسبات را انجام دهید.
• محاسبات ذهنی: باید توانایی جمع کردن قیمت‌ها را داشته باشید.
•  تصمیم‌گیری: باید تصمیم بگیرید که آیا کل هزینه در محدوده بودجه‌ی شما قرار دارد یا نه.
• حل مسئله: اگر کل هزینه بیش از بودجه شما باشد، باید تصمیم بگیرید که کدام کالاها را از لیست خرید حذف کنید تا هزینه کمتر شود.

این فرآیندها نمونه‌هایی از عملکردهای شناختی هستند که در حل یک مسئله ساده‌ی روزمره به کار می‌روند.

---

تاثیرات یوگا بر روی نوروپلاستیسیته

نوروپلاستیسیته، که به آن انعطاف‌پذیری عصبی هم گفته می‌شود، به توانایی مغز برای تغییر و سازگاری با تجربیات جدید، یادگیری‌ها، آسیب‌ها، یا تغییرات محیطی اشاره دارد. تمرینات یوگا به این ویژگی کمک می‌کند که مسیرهای عصبی و اتصالات در مغز تقویت شوند، تغییر کنند یا حتی به طور جدیدی ایجاد شوند.

چند نکته کلیدی در مورد نوروپلاستیسیته:

1. تشکیل و تقویت سیناپس‌ها: وقتی فرد مهارت جدیدی را یاد می‌گیرد یا تجربه جدیدی را کسب می‌کند، ارتباطات سیناپسی بین نورون‌ها تقویت می‌شوند. این امر به تقویت حافظه و بهبود مهارت‌ها کمک می‌کند.

2. بازیابی از آسیب‌ها: پس از آسیب‌های مغزی یا عصبی، مغز می‌تواند با استفاده از نوروپلاستیسیته، مسیرهای عصبی جدیدی را ایجاد کند تا عملکردهای از دست رفته را بازیابی کند.

3. تغییر در پاسخ به تجربه: مغز مداوم در حال تطبیق و تغییر است، حتی در پاسخ به فعالیت‌های روزمره مانند خواندن کتاب، ورزش کردن، یا یادگیری زبان جدید.

4. فعالیت‌های مختلف: فعالیت‌های گوناگون مانند تمرینات بدنی، مدیتیشن، یوگا و موسیقی می‌توانند تأثیرات مثبتی بر نوروپلاستیسیته داشته باشند و به بهبود عملکرد مغز کمک کنند.

به طور کلی، نوروپلاستیسیته بیانگر آن است که مغز انسان قابلیت‌های فوق‌العاده‌ای برای انطباق و تغییر دارد، که می‌تواند به بهبود یادگیری، حافظه و بازیابی از آسیب‌ها کمک کند.

---

جمع‌بندی

در پایان این بررسی، مشخص شد که یوگا فراتر از یک فعالیت جسمانی ساده است و تاثیرات عمیقی بر سلامت جسم و ذهن دارد. تمرینات یوگا با افزایش نوروپلاستیسیته، به بهبود عملکرد شناختی و حافظه کمک کرده و می‌تواند در پیشگیری از بیماری‌هایی مانند زوال عقل مؤثر باشد. همچنین، یوگا به افراد مبتلا به ADHD کمک می‌کند تا تمرکز و آرامش خود را بهبود بخشند. بنابراین، ادغام یوگا در برنامه روزانه می‌تواند به عنوان یک ابزار قدرتمند برای ارتقاء کیفیت زندگی و حفظ سلامت کلی مورد استفاده قرار گیرد.

 

منبع وب سایت : thedailystar